حفاظت از سقف ساختمان‌ها در برابر رطوبت در تمام دوران دغدغه ذهنی انسانها بوده است، زیرا نفوذ رطوبت در سقف بنا باعث خساراتی می‌شود که باید از آن جلوگیری شود. در ایران با توجه به شرایط اقلیمی و همچنین وجود منابع عظیم نفتی، بعد از منسوخ شدن کاهگل، از دیر باز متداول‌ترین عایق رطوبتی قیر و گونی بوده که گاهی به صورت یک لایه انعطاف‌پذیر یک میلیمتری بر روی سقف اجرا می‌شود.
انواع عایقهای رطوبتی
1) عایق قیر و گونی : این عایق از دو لایه قیر و یک لایه گونی جهت مسلح‌کردن قیر ساخته می‌شود. البته تعداد لایه‌های قیر و گونی بر حسب مکان مورد نظر متفاوت است.
معایب عایق قیر و گونی شامل:
– تاب کششی قیر و گونی به دلیل جذب آب زیاد کم است.
– امکان پیدایش فضای خالی و باقیمانده نم هوا در داخل این فضا وجود دارد که باعث تبله و ترک خوردن آن می‌شود.
– اجرای قیر و گونی در لبه‌های جان‌پناه مشکل است و معمولا شکست‌های زودرس را به دنبال دارد.
– عمر مفید این عایق به طور متوسط کمتر از ۱۰ سال بوده و ترمیم متناوب آن با مشکلات اجرایی زیاد و هزینه‌های قابل توجه همراه است.
۲) عایقهای رطوبتی پیش‌ساخته
پوشش‌های پیش‌ساخته می‌تواند بسیاری از مشکلات عایق‌کاری رطوبتی را حل نماید که انواع مختلف آن شامل:
الف) عایق رطوبتی پیش‌ساخته بر پایه قیر
معروفترین این عایق‌ها با نام تجاری ایزوگام در ایران بسیار رواج پیدا کرده است.
از معایب این نوع عایق‌ها هزینه بالا و مشکلات تعمیر و عمر مفید کم، حد اکثر ۱۰ سال است. همچنین اگر در شرایط نامطلوب نگهداری شود، پس از گذشت شش ماه از زمان تولید، فاسد می‌گردد. همچنین در بام سبز اگر ریشه گیاه به این عایق برسد، امکان از بین‌رفتن ایزوگام بر اثر آنزیمهای ترشحی از نوک ریشه وجود دارد.
ب) عایق رطوبتی پیش‌ساخته پلیمری
معروفترین آن ژئوممبران است که از پلیمرهای مختلفی مانند پلی‌پروپیلین، پلی‌اتیلن و PVC ساخته می‌شود. این عایق فاقد چسبندگی بر روی سازه بام میباشد و از ورق‌هایی تشکیل شده که با استفاده از جوش حرارتی به هم می‌چسبند. از انواع پلی‌اتیلن برای حفاظت از عایقهای دیگر در مقابل نفوذ ریشه در بام سبز می‌توان استفاده کرد.
لازم به ذکر است که نوع PVC علی‌رغم انعطاف‌پذیری خوب، مقاومت زیادی نسبت به مواد شیمیایی ریشه ندارد.
ج) عایقهای رطوبتی غیر پیش‌ساخته پلیمری
جزء چسباننده این عایقهای رطوبتی را انواع پلیمر و یا کوپلیمرهای پایه آب و یا پایه حلالی تشکیل می‌دهد.
عایقهای رطوبتی بر پایه پلی‌یورتانها از گروه عایقهای رطوبتی پایه حلالی هستند که به دلیل قیمت تمام شده بالا، معمولاً استفاده از این عایقهای رطوبتی در فضای ساختمان مقرون به صرفه نیست. همچنین عایقهای رطوبتی بر پایه رزین‌های اکریلیک و استایرن اکریلیک از دسته عایقهای رطوبتی پایه آب، به دو دسته گروه عایقهای رطوبتی تک جزئی و دو جزئی تقسیم می‌شوند.
عایقهای رطوبتی تک جزئی پایه آب به دلیل نداشتن جزء پایه سیمان دارای چسبندگی کمتری نسبت به دو جزئی هستند.
عایقهای رطوبتی دو جزئی معمولاً دارای یک جزء پایه سیمان هستند که عایق رطوبتی MCI و عایق رطوبتی الیاف‌دار RCI در این دسته قرار می‌گیرند.
عایق رطوبتی سیمانی : عایق رطوبتی پایه سیمانی برای محافظت بنا و اجزای ساختمان که در معرض رطوبت متناوب یا دائمی، فشار هیدروستاتیک پایین (رطوبت خاک) یا حتی فشار هیدرو استاتیکی بالا هستند، استفاده می‌شوند. معمولاً استفاده از ملات‌های آب‌بند پایه سیمانی بدون الیاف، برای فضاهایی که امکان نشست و ترک‌های جزئی در سازه وجود دارد به دلیل صلب بودن این گروه از آب‌بندها توصیه نمی‌شود.
-د) عایقهای رطوبتی نوین :
امروزه با توجه به گسترش شرکت‌ها و کارخانه‌های سازنده، عایقهای رطوبتی بسیاری با نام‌های مختلف ساخته شده‌اند که هر کدام ویژگی و کاربرد خاصی دارند.
عایقهای رطوبتی نانو (عایق نانو) : معمولاً در تقسیم‌بندی‌های علمی نمی‌توان دقیقاً دسته‌ای را با نام عایق رطوبتی نانو (عایق نانو) در گروه عایقهای رطوبتی گنجاند. ولی از آنجایی که واژه عایق نانو و یا عایق رطوبتی نانو در بازار محصولات نوین صنعت ساختمان رایج شده است، لازم است در مورد این گروه عایقهای رطوبتی نیز به طور جداگانه صحبت گردد. همانطور که از اسم این عایق رطوبتی پیداست باید در تولید و فرآوری این محصول از فناوری نانو استفاده شده باشد. لذا می‌توان این نامگذاری را در زیرگروه عایقهای رطوبتی پلیمری نیز تقسیم‌بندی نمود، چرا که برخی از عایقهای رطوبتی پلیمری (یا به قولی آب بندهای پلیمری) از جمله عایق رطوبتی MCI و عایق رطوبتی الیاف‌دار RCI، به واسطه داشتن یک یا چند نانوذره در ساختار خود نیز یک عایق نانو محسوب می‌شوند.
معمولاً حضور نانوذرات در عایقهای رطوبتی نانو به دلایل مختلفی از جمله بهبود عملکرد آب‌بندی، کمک به آب گریز کردن پوشش، آنتی باکتریال نمودن عایق رطوبتی و یا کمک به دوام و استحکام عایق رطوبتی میباشد. در بسیاری از عایق‌هایی که در بازار صنعت ساختمان از آنها به نام عایق نانو یاد می‌شود، کمتر دیده می‌شود که کاملاً از فناوری نانو بهره‌مند شده باشند، لیکن از آنجایی که عموم مردم با عملکرد و مشخصات فنی این دسته از عایقهای رطوبتی آشنا نیستند، همه عایقهای رطوبتی جدید که ظاهر و عملکردی متفاوت با ایزوگام و قیر و گونی دارند را عایق نانو می‌نامند.
